ĐÁM CƯỚI CỦA NGƯỜI KINH Ở TÂY NGUYÊN

Tác giả ảnh: Nguyễn An

   Khác với các thành phố lớn, hầu như dân Tây Nguyên là người nhập cư nhưng cách sống trong cộng đồng dân cư lại có nhiều điểm tương đồng với nơi chốn cũ. Có lẽ vì dù ở quê hay ở Tây Nguyên thì họ đều làm nông cả. Có khác chăng đó là ở quê làm lúa còn ở Tây Nguyên làm cà phê, tiêu, điều, cao su….Đã làm nông thì ở đâu cũng thế, cần sự tương trợ lẫn nhau rất nhiều. Ở nơi đất khách thì tốt nhất là tìm người cùng quê để làm láng giềng cho tiện bề nhờ vả. Có lẽ vì vậy mà Tây Nguyên có những cụm dân cư nói chung một giọng và sống chung tập quán y hệt một miền quê nào đó thuộc khu vực khác. Chẳng hạn như dọc quốc lộ 14 từ Dak Lak sang Gia Lai, có một ngã ba người ta gọi là ngã ba Nam Đàn. Vì ở khu vực đó hầu như toàn người gốc huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An sống. Hay ở Huyện krong Pak tỉnh Dak Lak, có một thôn Tân Quảng toàn người gốc Quảng Nam và Quảng Ngãi di cư vào. Rồi ở vùng gần núi của huyện Krong Bông, tỉnh Dak Lak thì có nhiều dân tộc thiểu số ở khu vực Đông Bắc di trú cho nên chẳng biết từ bao giờ người ta gọi nơi đó là chỗ ở của người “dân tộc Cao Bằng”. Cho nên phong tục cưới hỏi cũng mang đậm nét quê hương xứ sở họ đã từng sống.

Lễ Hằng Thuận -nguồn: internet

Tuy nhiên, trong thủ tục lễ lạc cưới xin ở Tây Nguyên rất hiếm gặp lễ Hằng Thuận tổ chức ở chùa. Mặc dù người theo Phật giáo rất đông nhưng hiếm có lễ ấy. Lễ nãy thường gặp ở miền Tây Nam Bộ, mà Tây Nguyên rất ít người miền Tây di trú lên cho nên ít có lễ này. Còn lại các nghi thức khác thì có lẽ ở đâu cũng vậy.

Dù là Vu Quy hay Tân Hôn thì đám cưới đều được tổ chức trong hai ngày. Ngày đầu tiên người ta gọi là ngày Lập Dịch. Ngày này người ta bắt đầu dựng rạp, bà con hàng xóm cùng nhau đến nhà gia chủ mổ heo mổ gà, nấu cỗ để ăn mừng. Người ta rất trân trọng ngày này vì đây là dịp hàng xóm nhớ đến nhau, mà đặc biệt là người thân gia chủ từ quê mới vào nên họ xúm lại để hỏi han tình hình làng xóm ở nơi chôn rau cắt rốn. Họ uống rượu và hàn huyên đến tận giữa khuya mới tàn cuộc. Không giống như những cuộc họp mặt đồng hương chỉ diễn ra vài tiếng bên cốc bia ở thành phố lớn đâu. Sự hội ngộ của những người cùng quê chỉ thiếu nước mắt là chưa rơi nữa thôi. Họ ngồi lâu lắm, nói nhiều lắm, nhắp môi uống rượu và sau tiếng “khà’ là một tràng câu chuyện nói về quê hương xứ sở.

Ngày tiếp theo thì mới chính là ngày diễn ra lễ cưới. Tiệc cưới bây giờ khỏe lắm. Có hẳn một một đội ngũ chuyên kinh doanh theo hình thức nhà hàng lưu động. Chỉ cần liên hệ đặt bao nhiêu mâm cỗ và đặt cọc tiền trước một ít. Thế là họ về tận nơi để chuẩn bị cỗ cho mình. Cuối buổi tiệc, chủ nhà hàng ngồi chờ gia chủ bóc phong bì mừng cưới ra, đếm lại và hoàn trả thế là “a lê hấp” xong mọi việc. Cười ở Tây Nguyên đa số là chỉ lỗ do việc chụp ảnh và lễ vật các thứ thôi chứ tiệc cưới thì ít khi lỗ. Có nhà đi hôm nay vay “nóng” để đặt cọc tiệc cưới cho con. Ngày mai bóc phong bì, lại đem trả.

Về thời gian tổ chức tiệc cưới (Làm lễ trước bàn thơ tổ tiên thì có giờ riêng) thì tùy vào vùng mà gia chủ sống làm ngành nghề gì. Nếu họ làm cao su thì thì tiệc cưới thường tổ chức vào khoảng xế chiều. Vì buổi sáng họ đi cạo mủ cho đến trưa thu hoạch mủ xong mới về nên tổ chức buổi chiều cho thong thả. Còn nếu họ trông cà phê hoặc trồng các mặt hàng nông sản khác thì thường tổ chức tiệc cưới vào buổi trưa.

Nói về cưới thì chắc ai cũng nhớ đến các MC đám cưới. Thú vị lắm. Chẳng biết từ bao giờ các MC đám cưới đã vịn vào thời tiết mà buông những lời bay bổng. Ví như : ‘trong cái nắng Tây Nguyên nồng nàn, con ong đi lấy mật cho đời, chú chim líu lo gọi bạn, đàn bướm tung tăng khắp mọi chốn. Có một đôi bạn trẻ đã thầm thương trộm nhớ đến buổi chin muồi. Và đó là lý do cho sự có mặt của chúng ta hôm nay. Xin chúc mừng đôi bạn trẻ Lăng Nhăng Chút Chút và Yêu Anh Vừa Vừa đang tiến về sân khấu….”. Đấy là cưới vào cuối mùa khô. Còn mùa mưa thì họ lại nói như này: “Những ngày nặng trĩu hạt mưa, đường sá lầy lội cho đôi trai tài gái sắc thêm nhớ về nhau. Họ nhớ lần gặp đầu tiên dưới cơn mưa, nhớ những hôm vì mưa mà lỗi hẹn. Khi nỗi nhớ đong đầy thì họ bỗng nhận ra mình là của nhau. Được sự đồng thuận của hai bên gia đình. Hôm nay chúng tôi, đại diện cho hai họ tổ chức tiệc mừng cho đôi bạn trẻ Yêu Em và Yêu Anh….”

Trong tiệc cưới ở Tây Nguyên, gần như ít khi vắng bóng những bài hát như “Ngọn Lửa Cao Nguyên” với những ca từ như “cháy lên đi lửa thiêng cao nguyên, còn mãi trong ta tình yêu cao nguyên… “ hoặc là Chiếc Vòng Cầu Hôn với lời ca tha thiết “vòng tay cầu hôn tình yêu của em…” Nghe sống động mà đậm chất cao nguyên các bạn nhỉ?

Đám cưới của người Kinh ở Tây Nguyên như thế đấy, không kể hết được. Tôi chỉ dám khái lược vài điều thế thôi. Hôm nay anh hàng xóm của tôi cưới vợ. Thế là có cái cớ để viết bài này. Chúc cho mọi điều tốt đẹp đến với mọi gia đình nhé.

Buôn Ma Thuột - 29/6/2013 - Tây Nguyên Xanh