MỘT LẦN VỚI KHÔNG GIAN DIỄN XƯỚNG CHẦU VĂN

   Chỉ có thể há mồm lên mà khen các cụ ngày xưa sao khéo tạo ra bộ môn nghệ thuật hát Chầu Văn đầy xúc cảm và ý nghĩa thế. Trước đây, khi chưa thâm nhập vào không gian diễn xướng Chầu Văn, mình cứ nghĩ chắc nó là cái trò mê tín dị đoan bởi nó gắn liền với hầu đồng. Nhưng không, hôm nay chứng kiến mới thấy mọi thứ đều có lý của nó. Loại hình diễn xướng duy nhất ở nơi linh thiêng mà khiến người Việt mặt tươi hớn hở và sảng khoái đầu óc đấy nhé.

   Bỏ qua yếu tố thần thánh thì các bạn mới thấy các cụ ngày xưa khéo léo lấy tiền bạc của người giàu để chia cho kẻ nghèo bằng “phương pháp tổ chức sự kiện hầu đồng” như thế nào. Này nhé, muốn tổ chức được một buổi hầu đồng (luôn luôn đi kèm với hát Chầu Văn) thì phải cúng một lượng lễ vật không hề nhỏ và theo đúng ý của cô đồng. Cô đồng là con át chủ bài cho cuộc phân chia tài sản này. Trong quá trình hầu giá, cô đồng sẽ lần lượt yêu cầu hạ từng lễ vật trên bàn thờ xuống và lấy danh nghĩa thánh thần để trao cho bất kể ai mà cô muốn. 

   

    Việc nhảy đồng (múa khi có thánh nhập vào cô đồng) cùng với nhạc điệu rộn ràng, lời hát lúc véo von khi giật cục (nhờ kỹ thuât phát âm rung hạt trong hát chèo) làm cho đầu óc người nghe như bị thôi miên trong trạng thái kích thích nhẹ. Người giàu chẳng còn cảm giác tiếc tiền vì say cảnh nhảy đồng, người được ban lộc rất nhiên hớn hở vui tươi hẳn. Tiếng nhạc và lời hát là linh hồn của buổi lễ.

    Ban nãy vừa bảo bỏ qua yếu tố thánh thần nhưng thực sự nếu không mượn danh thánh thần thì làm sao điều khiển túi tiền của cõi nhân sinh? Cái hay của văn nghệ dân gian là tạo ra cô đồng cực kỳ phách lối, nhõng nhẽo nhưng đẹp và múa dẻo. Cái đẹp, cái tài của cô làm mê mẩn người xem và chính người xem mới thực sự có thánh nhập vào mình (người cứ lâng nhâng theo từng điệu nhảy của cô). 

    Cái sự hú hét khi đang diễn của cô đồng có lẽ bắt nguồn từ việc cô khoái chí khi phân phát được tiền vàng chia đều cho thiên hạ. Cô sung sướng nên dẫn đến những hành động kỳ quặc. Để đỡ ngượng, cô giải thích rằng bởi thánh đã làm thế khi nhập vào tôi. Là mình miên man nghĩ đến cái nguồn gốc hình thành không gian diễn xướng hát Chầu Văn như thế. Cảm ơn một nghệ sĩ hát Chầu Văn đã mời Tây đi tham dự lễ nhé. Tây cũng cảm ơn gia tộc họ Lê đã mời cơm và phát lộc tại đền Quan Lớn Tuần Tranh, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh.

 Thij xã Bến cát, 3/4/2016

Tây Nguyên Xanh