Không thể tin được, trưa nay
công ty nấu cá kho tương hạt cho công nhân viên ăn. Giữa đất trời Tây Ninh, có
một người con gái gốc Nam Đàn bùi ngùi nhâm nhi từng nửa hạt đậu tương ăn như tận
hưởng chút hương vị quê nhà trên đất khách. Ở nơi này bói mãi mới ra một người
nói tiếng trọ trẹ gốc miền Trung chứ đừng nói tìm ra cộng đồng người Nghệ Tĩnh
sống ở mảnh dất này. Thế nên cái giả thiết nấu để phục vụ công nhân gốc xứ Nghệ
là không có. Vừa ăn vừa nghĩ món cá kho tương xứ Nghệ té ra nổi tiếng thế sao.
Cái món cá kho tương này ấy mà, cứ
củ nghệ giã nát và lát nghệ còn ứa nhớt phải bỏ vào vàng cả sanh (thố, tộ) cá,
đổ tương hạt vô kho rồi rải lá nghệ tươi lên trước khi ăn nữa thì gư chà hời,
có nói chuyện ngon mô nữa. he he. Xáy một chút cá, kẹp với lá nghệ, ghém vào đó
một hạt tương nữa. Bùi lắm! Chỉ tiếc là hôm nay không có lá nghệ, chỉ thi thoảng
có cảm giác hiện hữu của bột nghệ.
Lại nói về tương Nam Đàn. Mỗi lần
thấy mình ăn cơm sáng tương với cơm trắng, Ba mình hay nói mi ăn ra rứa thì cha
của khun (khôn) rồi. Là bởi chai tương luôn có ba lớp. Mốc nếp nặng nên lắng dưới
đáy, nước trong veo ở giữa, còn tương hạt nổi lềnh phềnh bên trên. Ai ăn tương
cũng thích ăn cái hơn nước. Để công bằng, ai ăn thì cũng phải lắc đều chai
tương rồi mới được rót nhưng mình ăn gian, cứ vậy đổ nên chai tương ông bà nội
mới gửi vào khoảng nửa tháng là bị mình ăn hết cái he he. Nước và mốc còn lại
thường được dùng để kho cá.
Thời điểm này hằng năm thường có
tương ăn bởi người ngoài quê vào trong này làm thuê hái cà phê, ông bà gửi vào
Tây Nguyên cho con cháu nào lạc, nào tương… Nay ăn tương ở nơi không phải là
Nghệ An hay Tây Nguyên gì cả, khó tả cảm giác quá.
Tây Ninh, 12/11/2016
Tây Nguyên Xanh
