HÀNH TRÌNH NGƯỜI TRUNG QUỐC ĐƯA LÚA NƯỚC TỪ VIỆT NAM LÊN TÀU VŨ TRỤ THIÊN CUNG 2

      Lúa nước trong tiếng Hán là Thuỷ Đạo (水稻), nhưng tên đầu tiên của nó là Chiêm Thành Đạo （占城稻）. Tức là cây lúa này có nguồn gốc từ đất nước Chiêm Thành (chính là miền Trung của Việt Nam ngày nay). Nó được du nhập vào tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc từ thời kỳ đầu nhà Tống. Cây lúa của nước Chiêm Thành có tính chịu hạn hán tốt, lại nhanh chín. Miền Bắc Trung Quốc chủ yếu trống lúa mì. Kể từ khi có lúa nước Chiêm Thành mà Trung Quốc nâng cao được sản lượng lương thực, chống đói. 

   Tuy nhiên lúa nước Chiêm Thành được cho là loại hình “non nớt thời kỳ sớm” của lúa nước Trung Quốc ngày nay. Bởi người Trung Quốc còn thuần hoá thêm nữa. Cây lúa thời đó khi chín sẽ tự rụng hết xuống đất để phát tán nòi giống. Người xưa đã gặt những hạt lúa còn dính lại trên cây để về làm giống. Không biết bao nhiêu đời người cứ chờ lúa chín rụng hết rồi gặt hạt còn sót như thế mà tạo ra được loại lúa nước phải đập, phải tuốt mới đứt như ngày nay.

     Bởi vậy chữ 種 Chủng trong tiếng Hán có nghĩa là trồng trọt, dạng phồn thể của nó gồm có hai chữ ghép lại. Một là chữ Hoà 禾, đại diện cho mạ non. Còn chữ 重bên cạnh có hai cách đọc và hai nghĩa. Nếu đọc là “trọng” thì nó là chuyện quốc gia đại sự. Còn đọc là “trùng” thì nó có nghĩa là trùng lặp. Sự ghép hai chữ này khiến cho chữ “chủng” có hai ý nghĩa ấy là việc trồng trọt những cây lương thực là việc quốc gia đại sự và việc trồng này phải được lặp đi lặp lại từ đời này sang đời khác, có tính kế thừa.

     Tết Trung Thu năm 2016, tàu vũ trụ Thiên Cung 2 được phóng. Ngoài ý nghĩa quan sát vũ trụ thì các con tàu này còn dùng để nghiên cứu sự sinh trưởng của các cây giống trong môi trường không trọng lượng. Các nhà nghiên cứu nông nghiệp Trung Quốc đã đem một ít hạt lúa nước bỏ lồng kính thí nghiệm và đặt trong tàu để nghiên cứu xem sau khi lên trên vũ trụ thì nó sẽ nảy mầm và sinh trưởng như thế nào. Đây là cuộc thực nghiệm các nghiên cứu trồng lúa nước trong quy mô đại công xưởng bằng ánh đèn LED mà không cần đến đất bùn và ánh nắng mặt trời như hiện nay. Họ cũng đã thu được những bông lúa từ vũ trụ trở về. Thêm một minh chứng cho việc sản xuất gạo theo quy mô công nghiệp bằng điện hạt nhân là có thể.

***

     Bài viết được dịch từ nội dung cuộc phỏng vấn chủ nhiệm kho tài nguyên giống và vật tư nông nghiệp quốc gia, viện sĩ viện khoa học Trung Quốc, Qian Qian (Tiền Tiền 钱前) trong chương trình 开讲啦 (tạm dịch Kể Chuyện Nhé) phát trên kênh CCTV1 của đại truyền hình trung ương Trung Quốc ngày 14/5/2022

Bình Dương, 22/5/2022

Phiên dịch viên: Tây Nguyên Xanh

Ảnh: Trần Đức Hạnh