ĐẠI DỊCH LAI RAI KÝ - Kỳ 9. NÉN NHANG ĐIỆN TỬ VÀ TÍN NHIỆM XÃ HỘI

    Bác sĩ Li Wen Liang chết sau một thời gian dính virus trong quá trình trị bệnh cho người dân Vũ Hán. Anh được cho là người có công trong việc cảnh báo dịch bệnh nhưng chịu nhiều tiếng oan ở Trung Quốc. Sau đó cũng có một vài bác sĩ nữa cũng chết vì lây virus. Làm thế nào để thể thắp được nén nhang tri ân các bác sĩ và làm sao vận động toàn dân quyên góp ủng hộ chống dịch ? Từ ý nghĩ đó, các chuyên viên công nghệ cao của Trung Quốc đã tạo một ứng dụng mà sự tương tác của người dùng sẽ giúp thu được tiền. Khi mở ứng dụng ấy ra, di ảnh của các bác sĩ sẽ lần lượt lướt chầm chậm qua màn hình. Trên đó có những tùy chọn mà ta có thể hiểu đó là cách người dùng đang khấn vái, thắp nén nhang online trên bàn thờ các bác sĩ. Hiện nay, ứng dụng này đã bị khóa. Đây là một trong những tính ưu việt trong quản lý hoạt động từ thiện ở Trung Quốc. Họ đặt ra chỉ tiêu một số tiền nào đó, khi đạt được số tiền thì bắt buộc phải hủy mọi hoạt động xin quyên góp. 

    Trung Quốc quản lý khá chặt về các hoạt động từ thiện, có lẽ vì họ muốn kiểm soát hoạt động rửa tiền. Ví dụ một bệnh nhân cần được hỗ trợ chi phí phẫu thuật. Người nhà đến gặp bác sĩ, xin xác nhận bệnh án. Sau đó đến trung tâm cung cấp dịch vụ từ thiện nào đó để đăng ký. Trung tâm này sẽ nhờ bên công an đến xác nhận hoàn cảnh của người này. Lấy được giấy phép rồi thì họ đưa thông tin lên hệ thống mạng xã hội của họ, kêu gọi các tấm lòng hảo tâm. Hệ thống sẽ tự động hủy mọi thông tin xin quyên góp nếu số tiền chuyển về đạt mốc yêu cầu. Việc thanh toán chuyển tiền ở Trung Quốc khá đơn giản bởi ai cũng dùng Wechat hoặc QQ. Người dùng Wechat thường đăng ký với ngân hàng để chỉ cần quét mã vạch là có thể mua được vé xe, thanh toán ở siêu thị, quán ăn. Họ ít phải đem giấy tờ tùy thân và tiền mặt. Bởi vậy khi vô tình xem được thông tin bạn bè xin quyên góp tiền. Họ chỉ cần thao tác quét mã QR là xong. Ở Việt Nam, hình như diễn viên Chi Bảo (đóng vai An Đông trong phim Cô Gái Xấu Xí) đã sáng lập quỹ Hiểu Về Trái Tim nhiều năm nay, anh đã từng ấp ủ xây dựng ứng dụng mạng xã hội hoạt động kiểu như thế nhưng mãi không thấy trang mạng này ra đời. Có lẽ do hoạt động từ thiện ở ta chưa đạt được sự tín nhiệm của toàn xã hội. 

    Tín nhiệm xã hội, tôi chỉ mới nghĩ về nó đây thôi. Nó lóe lên trong đầu sau khi tôi đọc những bài viết kêu gọi ủng hộ và bóc mẽ bản chất của phong trào 3 chữ A cho trẻ tự kỷ. Có sự cãi vã gay gắt như vậy vì xã hội chưa tin tưởng nhau. Hay nói cách khác là chúng ta đang thiếu những chứng cứ để có thể tin tưởng. Hoạt động từ thiện ở ta là tự phát, chưa có quy hoạch cụ thể, quản lý chưa chặt. Chúng ta không biết tiền sẽ đi về đâu, không biết được những cơn đau của ai đó là thật hay giả, cơ quan nào xác nhận cho điều đó. Thực ra ai chẳng muốn bản thân mình có thể cho đi một thứ gì đó nhưng lại sự sợ trao nhầm vào tay kẻ lười biếng trục lợi. Thế nên các thầy tu mới ra đời. Người ta cho rằng thầy tu chỉ tụng kinh, thà cho tiền kẻ không sân si còn hơn. Đất nước nào có nhiều nhà thờ, chùa chiền, miếu mạo, đất nước ấy càng thiếu tín nhiệm xã hội.

Bình Dương, 28/4/2020

Lời: Tây Nguyên Xanh

Ảnh: Nguyễn Đăng Đệ