MÙA TƯỚI CÀ PHÊ - Phần 8. TƯỚI BÉC

   

   Sáng nay mây phủ kín trời. Lòng dân trồng cà phê mát mẻ hẳn. Mọi người mong có một cơn mưa để khỏi phải tưới đợt ba. Xăng dầu tăng giá nên mưa sớm chừng nào mừng chừng ấy. Dự kiến cuối tuần này tưới. Hầu như năm nào cũng phải tưới ba đợt. Ở kỳ 3, Tây đã giới thiệu cho các bạn về hình thức tưới gí. Kỳ thứ 8 này Tây giới thiệu hình thức tưới béc cực kỳ phổ thông ở các rẫy cà phê trên ba năm tuổi.

   Hình ảnh bên dưới là giàn ống máy và tất cả các phụ kiện liên quan đến tưới béc của gia đình Tây. Nó gồm một cái ống bơm, hơn ba mươi cái ống nhôm, một cái ống sắt, một ống cong, mười lăm cái béc, một số ống cong và ống ngắn. Mỗi cái ống nhôm có chiều dài 7m, đường kính khoảng 15cm. Chính vì chiều dài của cái ống này mà khi đến vùng nông thôn trồng cà phê ở Tây Nguyên, các bạn luôn luôn thấy mỗi gia đình có một cái nhà kho (chứa ống và xe công nông) được xây theo dạng nhà ống, ít nhất 7m về chiều dài. Nếu nhà nào không có nhà kho hoặc có nhưng không có xe công nông bên trong thì các bạn nên tế nhị trong giao tiếp với chủ nhà. Gia đình ấy có hoàn cảnh đặc biệt đấy. Thường là phụ nữ đơn thân làm chủ nhà hoặc người chồng không có khả năng lao động hay đi làm ở xa.

   Nhà Tây may mắn nhận được lô đất ngay bên mương thủy lợi của nông trường nên tiện cho việc tưới tắm trong mùa khô hằng năm. Điều này lý giải tại sao giá đất rẫy gần mương lại cao hơn hẳn so với đất xa mương. Nhà Tây chỉ cần khoảng ba mươi cái ống là đủ, còn người khác xa nước thì có khi phải cần tám mươi cái ống.

   Về cách thức vận hành tưới béc, các bạn có thể hình dung thế này. Cái máy nổ ( thường là đầu xe công nông) nối với máy bơm bằng dây cu-roa được đặt ở bên nguồn nước. Sau đó, người ta dùng cái ống cong (nhìn như cái móc) nối với máy bơm bằng hệ thống khóa cùm. Đường ống cứ thế kéo dài theo mong muốn nhờ hệ thống khóa cùm ấy. Hệ thống béc phun nước được đặt xen kẽ trong đường ống. Tùy vào sự ước lượng độ xa và độ phủ nước khi phun của béc mà khoảng cách giữa các béc theo ý của chủ rẫy. Mỗi một cái béc được dựng đứng bằng ba cái chân chống. Đầu béc có một cái cần đánh vòi quay. Khi bơm nước lên, dưới áp lực của nước, cái cần sẽ đánh vòi béc quay theo kiểu phe phẩy quạt giấy mà chúng ta hay dùng. Nghĩa là nước được phủ lên trên cây như kiểu quét của cái kim báo tốc độ trên xe máy ấy. Cuối đường ống được bịt bằng cái cùm cụt. Trong dàn ống của nhà Tây có một ống sắt cùng kích thước với ông nhôm là bởi vì nó dùng để đặt ngay vị trí giao với đường giao thông. Nếu dùng ống nhôm, xe khác di chuyển qua sẽ bị móp méo ngay nên phải dùng ống sắt.

   Mỗi một cái ống nhôm hiện nay được bán với giá sáu trăm năm mươi nghìn. Nó đắt như thế cho nên nạn trộm cắp ống khó kiểm soát. Hơn nữa một người vác rải ống và béc khi bắt đầu tưới và lúc thay ca thì rất mệt. Mỗi một đợt tưới bốn ca, mỗi ca kéo dài trung bình năm tiếng đồng hồ. Vì những lý do đó mà chủ rẫy thường thuê thêm người đi tưới cùng. Người làm thuê vừa phải canh trộm ống, vác ống lúc thay ca và sửa nếu béc không quay. Giá nhân công tưới thuê là ba trăm nghìn một ngày đêm trên một người. Sản lượng quyết định nhiều ở việc ra hoa của cây cho nên tưới nước trong mùa khô cực kỳ quan trọng.

   Hôm nay, trời âm u như thể muốn mưa. Không khí mát mẻ và xa xa có mùi hơi đất thoảng đâu đó phà vào cánh mũi. Thích quá! Hương đất hương trời Tây Nguyên là đây. Nếu thời điểm này mà có mưa thì trung tuần tháng tư, các bạn đến với Tây Nguyên để chiêm ngưỡng bướm sâu muồng bay rợp trời nhé.

Buôn Ama Thuột, 24/3/2015

Tây Nguyên Xanh

***

Các bạn bấm vào Phần 1 Phần 2, Phần 3, Phần 4 , Phần 5, Phần 6, Phần 7 để theo dõi từ đầu nhé!