Tây Nguyên có hai mùa, mùa khô và
mùa mưa thì chúng cũng tương ứng với hai mùa củi: Củi cà phê và củi muồng. Nhiều
loại cây nông sản khác có thể cho củi để đun nhưng nổi trội nhất vẫn là hai loại
củi ấy. Riêng muồng Đen không phải là cây nông sản, mà là cây được trồng để chắn
gió và ngăn bức xạ nhiệt gây sương muối ở rẫy nông sản. Chính loại cây này đã dẫn
dụ hàng tỷ con bướm Chanh Di Cư hằng năm đến với vùng nông thôn Tây Nguyên sinh
sản vào cuối mùa khô.
Mùa mưa, nước nhiều nên muồng
phát triển rất nhanh. Người ra phải chặt tỉa bớt cành để khỏi rợp bóng, ảnh hưởng
đến việc quang hợp của các loại cây nông sản. Giữa mùa khô hằng năm, người ta
chặt bớt cành hoặc nhổ những cây cà phê kém chất lượng để trồng cây mới vào mùa
mưa. Tuy củi muồng không có giá bằng củi cà phê nhưng nhà nào cũng có mấy đống
củi xếp ngay ngắn dựng ở hàng rào. Nhưng nếu xét trên phương diện gỗ thì một
cây cà phê 25 năm tuổi giá cao nhất chỉ ba trăm nghìn đồng, còn gỗ của muồng từng
ấy năm tuổi đắt gấp mấy lần. Lý do là củi cà phê cháy lâu, nhiệt lượng lớn, tro
ít bay theo ngọn lửa nên sạch bếp hơn củi muồng. Còn gỗ muồng có thể cưa ra làm
ván được nhưng gỗ cà phê chỉ có thể tạc đồ mỹ nghệ.
Nhà mình, mỗi năm chỉ dùng hai
bình gas vì hầm canh hoặc nấu nước sôi đều đun bằng bếp củi. Các hộ gia đình ở
vùng này đều như thế. Bếp gas chỉ dùng để xào đồ ăn. Củi lấy từ rẫy về trong một
năm đủ xài cho hai năm tiếp theo. Vì thế, nhiều chủ rẫy rong muồng xong thì kéo
củi ra bìa rẫy chứ không đem về. Anh em dân tộc thiểu số thường lái xe công
nông chạy sâu vào trong các rẫy để nhặt củi về đun. Hình ảnh người phụ nữ dân tộc
thiểu số còng lưng gùi củi, bước nặng nề sau đàn bò cũng thưa thớt dần.
Tây Nguyên đang bước vào những
ngày cuối cùng của mùa củi muồng. Nhất là những vùng chuyên canh cà phê. Họ làm
gấp rút để dồn lực cho mùa thu hoạch cà phê đang đến.
Buôn Ama Thuột, 29/9/2015
Lời: Tây Nguyên Xanh
Ảnh: Dương Thành Lê
Muốn xem các kỳ trước thì các bán bấm vào: Kỳ 1, Kỳ 2, Kỳ 3, Kỳ 4 , Kỳ 5, Kỳ 6, Kỳ 7 Kỳ 8, Kỳ 9, kỳ 10, Kỳ 11 , Kỳ 12, Kỳ 13, Kỳ 14
0 comments:
Post a Comment